Voorzitter, wij spreken graag als eerst onze dank uit aan de bodes, de griffie, de ambtenaren, het college en de andere fracties voor hun samenwerking.

Het eerste jaar van deze raad en daarmee ook dit college, zit er ruimschoots op! En eerlijk gezegd ben ik trots!

Het afgelopen jaar hebben wij als raad constructief samengewerkt en dat leidde tot mooie dingen. S!N ziet een college dat vol energie is losgegaan en we horen dat ook ambtenaren enthousiast worden van deze energie! Het opgestelde coalitieakkoord “Ferbûn mei de Mienskip” is natuurlijk ambitieus, maar wat zijn er in het afgelopen jaar al mooie dingen bereikt!

Ik noem graag een aantal voorbeelden;

• Pasgeleden, lazen we het persbericht over een mogelijkheid tot het krijgen van compensatie voor de hoge energiekosten van afgelopen winterperiode. Wij als gemeenteraad hebben hiervoor € 700.000 beschikbaar gesteld.

Maatschappelijke organisaties zoals een dorps- en buurthuis, een kerkgebouw, MFA en MFC, een jeugdhonk, een cultuur- of sportvereniging in de gemeente Noardeast-Fryslân, hebben sinds vorig jaar te maken met hoge energiekosten en daar komt nu dus een subsidie compensatie voor beschikbaar.

• Ook noem ik graag de maatregelen die zijn ingezet om de energiearmoede tegen te gaan, ze zijn vooruitstrevend en foar de mienkip! Gelukkig blijft dit ook de komende tijd de volle aandacht houden.

• Het wegwerken van de wachtlijsten in het Sociaal Domein, een mooie boppeslach!

Onderwijs

S!N, Sociaal in Noardeast, weet maar al te goed dat er veel kwetsbare mensen in onze gemeente zijn, zoals jongeren die jeugdzorg nodig hebben en ouderen die problemen ervaren op het gebied van werk, zorg en wonen. 

Het is belangrijk om in te zetten op preventie en vroeg-signalering. Dat willen we doen door de koppeling op zorg & onderwijs. Er zijn grote stappen gezet in het project Onderwijs en Zorg. Ook de kinderopvang is aangehaakt, fantastisch! Wat ons betreft wordt het project dan ook direct omgedoopt naar Opvang, Onderwijs en Zorg. Samen zorgen voor kinderen. En uit dat project komen prachtige initiatieven voort zoals Druk en Dwars (een methode om kinderen met druk gedrag beter te kunnen ondersteunen i.p.v. te medicaliseren). Ook zijn scholen en kinderopvang volop bezig met plannen om expertises als logopedie een vaste plek in de school te geven. Kinderen met een VVE indicatie zijn goed in beeld en er is op heel veel locaties in Noardeast Fryslan een VVE aanbod.

In onderwijsland wordt op het gebied van nieuwbouw ook hard gewerkt; er staat een prachtig nieuw Kindcentrum in Kollum, de nieuwe samenlevingsschool Tijstream in Holwerd en Oosternijkerk heeft er een eerste jaar op zitten met hun nieuwe school; de Wraldwizer. In de Trije Terpen is de bouw van de Pionier in volle gang, wij zijn benieuwd naar het eindresultaat!

Last but nog least ondertekenen a.s. maandag het Dockinga College, Dalton Dokkum, de Bonifatiusschool en de Burgerschool samen met wethouder de Vries een intentieverklaring om een scholenpark te realiseren aan der Woudweg/Parklaan in Dokkum.

Met de bijdrage van de Woningbouwimpuls bijna €9 ton wordt de Prinslocatie in Dokkum her ontwikkeld. De gemeente draagt ook ongeveer €9 ton bij aan het gebied. Het plan beslaat de bouw van minimaal driehonderd woningen, met deels zorgappartementen en levensloopbestendige woningen. Dit is niet alleen gunstig voor Dokkum, ook de dorpen profiteren mee! Het zorgt ook daar voor doorstroming in het woningaanbod.

Biodiversiteit

Wij vinden het mooi om te horen dat er wordt doorgegaan met het pilotproject ‘Anders omgaan met maaien en inzaaien’, dat het bermbeheer betrokken worden bij ecologische zone ‘van stad tot Wad’ en wij vinden het heel belangrijk dat er verantwoord wordt omgegaan met bomenkap en groenbeheer. Altijd in overleg met inwoners, verenigingen voor dorps- en wijkbelangen.

Sport

De speerpunten uit het coalitieakkoord zijn het bevorderen en stimuleren sport en het verbeteren van het sportaccommodatiebeheer, ook gericht op verduurzaming en daardoor energiebesparing. Daarvan zien we mooie voorbeeld in b.v. het Harddraverspark. Ook het toekennen van een bedrag voor de vervanging van leunhekken bij Friese Boys en WTOC past goed binnen de speerpunten. Wat zijn we ook blij met de vergevorderde plannen voor het Harddraverspark, waar ook het skatepark, onze motie die vorig jaar is aangenomen, een plek krijgt. Onze gemeente is binnenkort een prachtig park met ruimte voor sport en spel, rijker!

Financiën

Uit de jaarstukken 2022 bleek dat de gemeente de financiën goed op orde heeft! Een compliment waard, vinden wij! Samen met de Friese gemeenten en de VNG moet het college bij het Rijk blijven aandringen op duidelijkheid over de financiën voor de jaren 2026 en verder. Er is meer geld nodig om alle taken te kunnen vervullen en anders moeten we misschien maar taken teruggeven.

Ontvlechting

Er zijn de afgelopen maanden veel voorbereidingen getroffen voor de aanstaande ontvlechting op 1 januari 2024. We liggen goed op koers om de ambtelijke organisatie te ontvlechten. Wij zijn blij dat veel ambtenaren er voor hebben gekozen voor onze gemeenten te willen blijven werken! Zo kan er na 1 januari 2024 volop worden gewerkt aan de ambities van Noardeast-Fryslân met de focus alleen op onze gemeente en dat is voor onze ambtenaren wel zo duidelijk en plezierig qua werkzaamheden.

U vraagt zich vast af, hebben we dan geen puntjes die verbeterd moeten worden, natuurlijk wel;

Wij zouden graag zien dat er echt wordt ingezet op het verbeteren van de communicatie met inwoners, bedrijven en klanten. Een professionele en kwalitatieve dienstverlening, zoals korte wachttijden en een soort van track- en trace systeem zodat mensen de status van bijvoorbeeld aan aanvraag, is zeer wenselijk! Dat alles met behoud van persoonlijk contact.

De Kadernota geeft een financieel perspectief aan voor de jaren 2024 t/m 2027. Wij kunnen hierin de lijn van het college goed volgen; op dit moment nog niet bezuinigen voor de langere termijn, maar samen met andere gemeenten het Rijk laten weten wat er nu echt nodig is namelijk; duidelijkheid en extra middelen om alle taken te kunnen verrichten.

Wij zijn blij dat ons college voldoet aan de wettelijke plicht van de Provincie door een sluitende begroting voor 2024 te presenteren. Zoals we hebben kunnen lezen is er de eerste jaren sprake van een overschot, maar als het Rijksbeleid niet veranderd, ontstaat er vanaf 2026 een tekort. We roepen het college dan ook op, er bij het Rijk op aan te dringen dat de problematiek groot is. Wij willen in de toekomst graag de positieve flow doorzetten, dat lijkt mij duidelijk. Zoals we in het persbericht van het college van 15 juni j.l. konden lezen, blijft de focus op het versneld mogelijk maken van woningbouw en bedrijventerreinen, het verduurzamen van woningen en dorpsaccommodaties en het bestrijden van energie-armoede. Ook blijft er de komende jaren extra geld voor de viering van oud en nieuw. In 2024 wil het college de banden met de dorpsbelangen en wijkraden sterk houden. Er worden daarbij dorpsbiografieën en een dorpenagenda gemaakt.

S!N vindt ideeën uit de mienskip enorm belangrijk en toen wij dan ook van een aantal mensen de wens van een gedenkbos hoorden, konden wij niet anders dan hiermee aan de slag te gaan. We komen dan ook graag met de Motie Gedenkbos. Wij zouden graag zien dat er een plek wordt gecreëerd waar inwoners iemand kunnen gedenken. Een mooi voorbeeld hiervan is al te vinden in Westergeast, daar is een geboortebos opgericht.

Onze mooie gemeenten met regiostad Dokkum, het toerisme bloeit op! Wat er volgens S!N mooi bij zou aansluiten zijn meer openbare toiletten. Wist u dat eén op de vier buikpatiënten regelmatig thuis blijft uit angst? Zij kunnen namelijk geen (toegankelijk) toilet te vinden als zij naar het toilet moeten. Daarnaast wordt één op de vier buikpatiënten weleens geweigerd bij winkels, horeca en supermarkten. Toegankelijke toiletten horen bij een gastvrije winkelstraat. Nog een bijkomend voordeel; uit onderzoek blijkt dat wanneer er meer toiletten beschikbaar zijn, mensen langer blijven winkelen. Dit vertaalt zich in hogere uitgaven, wat goed is voor de middenstand en leefbaarheid in de winkelstraat, het kan leegstand helpen voorkomen. Daarom komen wij met de Motie Openbare Toiletten.

In het raadsvoorstel waar we over praten, wordt ons gevraagd de Kadernota 2024-2027 vast te stellen. Daarnaast wordt ons gevraagd het Ontwikkelfonds te vullen met 10 miljoen, vanuit de algemene reserve. Het ontwikkelfonds in ontstaan in 2019 door opbrengsten van de verkoop van de gemeentelijke Eneco aandelen. Vanuit het ontwikkelfonds zijn mooie projecten gefinancierd, zoals als Bruisend Hart Hallum en de verhoging van de Molenkampsbrug in Kollum.

Vanaf het jaar 2026 lijkt de begroting niet positief. Toch blijft het college vol inzetten op ontwikkeling en op de verbinding met de mienskip. Het college wil dat onder andere doen door extra geld in het ontwikkelfonds te stoppen. Op die manier is er duidelijkheid voor projecten die investeringen op de langere termijn vragen. Het ontwikkelfonds is ook niet op. Zo is er ook geld gereserveerd voor de projecten Holwerd aan Zee en de Noordelijke Stadsentree. Door €10 miljoen uit de algemene reserve toe te voegen aan het ontwikkelfonds wil het college ook andere projecten mogelijk maken de komende jaren. Bijvoorbeeld voor het Harddraverspark. Kortgeleden werd duidelijk dat daar extra geld voor nodig is.

Daarnaast worden er ook kosten verwacht om een oplossing te vinden voor MFC Burdaard. Ook die kosten kunnen uit het ontwikkelfonds betaald worden. Daarmee wil het college duidelijkheid geven aan alle betrokkenen dat de plannen straks ook gefinancierd kunnen worden. In het fonds zit daarnaast geld voor andere projecten die de komende jaren nog worden opgestart. Wij worden blij van deze ambitie en steunen deze plannen dan ook van harte!