Voorzitter,

Wij spreken ons dank uit aan de ambtenaren en het college voor het opstellen van deze begroting. We hebben veel waardering voor de bodes en bedanken onze collega raadsleden voor de goede samenwerking.

Wij zijn hier vandaag bijeen voor de begroting, tijd om terug te kijken even stil te zijn bij het nu en ook om naar de toekomst te kijken.

En ik kijk eerst terug, op deze eerste raadsperiode van 3 jaar. Ik heb onze oude verkiezingsprogramma er bij gepakt en het nog eens door genomen. Eigenlijk alle punten die daar in staan hebben wij waargemaakt of daar staan we nog steeds voor. Het vraagt soms om durf en lef en creativiteit om keuzes te maken. Soms zijn het geen populaire beslissingen en soms kunnen we niet anders dan ergens fel op tegen zijn.

Zo zijn we bijna raadsbreed tegen de gaswinning, Jikke heeft samen met ons grote indruk gemaakt bij de protesten in Ternaard. We hebben ons ingezet voor het behoud van voorzieningen; zoals de verbouwing van het dorpshuis in Warfstermolen, de clubruimte voor de tafeltennisvereniging in Dokkum, renovatie en verduurzamen van de Lauwers en het trainingsveld van de Friese Boys. En ook de zwembaden, dorpshuizen en sportclubs hadden het zwaar door Corona. We hebben ook aandacht gevraagd voor de financiële zorgen van het COC en de aanleg van glasvezel in de grijze gebieden.

Eindelijk is het besluit gevallen voor de herontwikkeling  van het Tolhuispark en Harddraverspark, de clubs hebben eindelijk zekerheid en kunnen als ze dat willen op het Harddraverspark blijven. DE geplande brug daar en bij het Panwurk richting de bolwerken, is wat S!N betreft een brug te ver,  daar zijn we fel tegen.

Het IHP is een ander plan waar we heel lang op hebben moeten wachten. In het Integraal HuisvestingsPlan worden keuzes gemaakt, voor onderwijshuisvesting op lange termijn. S!N is voor onderwijs dichtbij en voor het klusteren van voorzieningen, waardoor onderwijs toekomst heeft en houdt en ook in de dorpen mogelijk blijft. Een groot compliment voor onze wethouder Jouke Douwe de Vries, hij was ambitieus en heeft het meer dan waar gemaakt.

De woonvisie is de basis voor het woonbeleid in Noardeast-Fryslân.  Het is van groot belang om te investeren in woningbouw. Dat er nu steeds meer mensen thuiswerken, biedt dat kansen waar de middenstand, het onderwijs en de verenigingen van kunnen profiteren en het verbeterd de leefbaarheid. S!N vraagt speciaal aandacht voor jongeren, starters en ouderen met een zorgvraag, we zien kansen in alternatieve woonvormen. We hebben een motie voor Woningbouw in Kollumerzwaag in gediend. Wethouder Hanemaaijer geeft aan met Plaatselijk Belang Kollumerzwaag in gesprek te willen over wat er mogelijk is.

S!N ziet graag dat de gemeente actief aan de slag gaat met duurzaamheid en biodiversiteit. “Behaldt de wrald, begjin by S!N” is de variant op verbeter de wereld, begin bij jezelf. En dat kan heel goed op lokaal niveau, met kleinschalige initiatieven om samen met de buren energie op te wekken, zoals de energie coöperatie in Anjum.

Er zijn alarmerende berichten over de verschraling van de natuur en het milieu. Het aantal weidevogels, insecten en bijen daalt snel. Verzilting en uitdroging van landbouwgrond wordt een groot probleem. Ook wateroverlast door klimaatverandering heeft grote gevolgen. Dat leidt tot de motie over de bomenverordening. Waarop wethouder Breeuwsma heeft toegezegd dat bij het Groenstructuurplan de voor- en nadelen op een rijtje worden gezet.

Bij de vorige begroting hebben we aandacht gevraagd voor de autoluwe binnenstad, deze motie zien we als versterking daarvan. Er is verdeeldheid over dit onderwerp, de een is vlak voor, de ander fel tegen. De proef met de Diepswal laat zien, dat het eigenlijk best goed bevalt. Hoewel S!N het liefst een knip op De Zijl ziet, weten we ook dat dat nog niet haalbaar is. Waar de Van der Aar (VVD) opperde dat we op moesten houden om te zeuren als deze motie het niet zou halen, bracht Slijver in dat we als S!N kijken naar de mogelijkheden, en niet naar de onmogelijkheden.

En dan komen we bij het hart van S!N; het sociale domein. Door onze wethouder is er een grote besparing gerealiseerd op de kosten, zonder dat het ten koste ging van de kwaliteit. Van de zorg. Onderwijs, jeugdzorg en welzijn en artsen zijn meer met elkaar verbonden, zodat efficiënter en tegen lagere kosten gewerkt kan worden.

De eerste stappen zijn gezet en wat S!N betreft moeten we hier absoluut mee door gaan, zodat de zorg dichtbij, laagdrempelig, betaalbaar en toekomstbestendig is.

En de laatste 2 moties gaan hier ook over. De eerste gaat over het besluit om in plaats van elke 2 jaar, nu driejaarlijks borstonderzoek te doen. Dat kan hele grote gevolgen hebben voor de vrouwen uit onze mienskip, en haar naasten. Onze oproep dat deze maatregelen ongewenst en onverantwoord zijn en het verzoek om dit besluit terug te draaien werd breed gesteund, door CDA, FNP, AL, GBNF en BVNL.

En als laatste luisteren wij aandachtig naar de insprekers in de raad. Het bestuurslid van begrafenisvereniging “de Laatste Eer” uit Burdaard vroeg zich af waarom begraven op zaterdag 50% meer is dab door de week. Het gaat hier om mensen en iedereen is immers gelijk? Dar zijn wij het volstrekt mee eens en daarom dienden we een motie in, om deze tarieven gelijk te trekken. En te onderzoeken of het tarief voor het begraven van een kind jonger dan 1 jaar en levenloos geborene te laten vervallen of te verrekenen in de andere tarieven.

De begroting biedt heel wat uitdagingen, we maken ons grote zorgen om de opgave die voor ons ligt, om langdurig de begroting sluitend te maken, zonder impopulaire maatregelen zoals het verhogen van de OZB. Want elke uitdaging, biedt kansen. Dat vraagt van ons als raad en van het college om durf, lef en creativiteit. We beginnen met de Zero Based Begroting, waarbij we bij 0 beginnen.

Daarbij vragen we ons af:

Wat moeten we doen?

Wat kunnen we doen?

En wat willen we doen?

Het antwoord op deze vragen staat in onze statuten:

We moeten het samen doen, er voor elkaar zijn en recht doen aan iedereen. Met respect voor elkaar, de natuur en onze leefomgeving.